Agria ve Marfona gibi en yaygın üretimi yapılan çeşitleri Ülkemize kazandıran Şirketimiz, sertifikalı patates tohumluğu üretimine öncü olmuştur. Ülkemizde sertifikalı patates tohumluk üretimi ve kullanımına önemli katkılarda bulunmuştur. Tohumluk üretimlerinde kaliteden hiçbir zaman ödün vermemiştir.

PATATES TARIMI

GİRİŞ

Patates içerdiği besin maddeleri ve yüksek verimi ile insan beslenmesinde rol alan önemli bir bitkidir. Ayrıca; nişasta, alkol, parlak kâğıt ve organik asitlerin yapımında da patates kullanılmaktadır. Patates yumrularının % 80'i su olup% 20'si kuru maddedir. % 20 kuru maddenin% 16'sı karbonhidrat,% 2'si protein,% 1'i yağ ve% 1'i de küldür. Patatesin sindirimi kolay olup, önemli miktarda c vitamini içermektedir. İnsan beslenmesindeki önemi nedeniyle Dünya'da ve Türkiye 'de önemli bir kültür bitkisidir.

TOHUMLUK
Patates bitkisinin verimini belirleyen ana etken alınan tohumluğun kalitesidir. Tohumluğun kalitesini aşağıdaki etmenler belirler:

  • Çeşit:  Yetiştirici nasıl bir ürün elde etmek istediğine önceden karar vermek durumundadır. (Yemeklik üretimi veya Sanayilik üretimi)
  • Tohumluğun Sağlık Durumu:  Tohumluk olarak kullanılacak veya satın alınacak çeşidin hastalıklardan ari olmasına dikkat edilmelidir. Patatesin en önemli hastalıkları, virüsler olmak üzere patates nematodu, patates siğili, kahverengi çürüklük ve halkalı çürüklük hastalıklarıdır.

Tarım Bakanlığı tarafından Zirai Mücadele Teknik Talimatında Patates tarımında bugün ülkemizde 24 hastalık ve zararlı ile mücadele yer almaktadır. Bu sayı Kültür bitkilerinde hastalık ve zararlı yönüyle en yüksek sayıdır. Bu durum hem patates tohumluk üretimini hem de patates tarımının hassasiyetini çok önemli kılmaktadır. Virüs hastalıkları % 40'a varan verim düşüklüğüne sebep olabilmektedir.

  • Tohumluğun Fizyolojik Yaşı:  Patates tohumluğunda fizyolojik yaş bazı tohumluklarda tohumluğun sağlığından bile önemli olabilmektedir. Yalnızca tek sapı bulunan sağlıklı bir bitkinin verimi, virüs hastalığı ile bulaşık ancak dört sap oluşturmuş bir bitkinin veriminden daha azdır. Patates tarımında çıkışın hızlı olması ve bunu takip eden üst aksam gelişmesi kadar, sap sayısı ve sapların gürbüzlüğü de verimi ve ürettiği yumruların iriliğini etkilemez. Bitkisel özellikler, dikimden önceki haftalarda tohumluk hazırlığı ve bazı teknik uygulamalarla birlikte tohumluk yumrunun fizyolojik yaşı da önemlidir. 

Patates yumrusunun hasat sonrası gelişmesinde dört farklı dönem ayırt edilebilmektedir.

  • Uyku Dönemi (filizlenme yok).
  • Uç filiz hakimiyeti dönemi (tek sürgün devresi) (sadece bir tepe filizi var).
  • Normal filizlenme dönemi (normal sürgün devresi) (çok sayıda filiz var)
  • İnce filiz dönemi (yaşlı yumru devresi) (ince, zayıf ve genellikle dallanmış filizler var).
  • Tohumluğun Yumru Boyu:  Patates tohumlukların da ideal yumru 35-60 mm, 50 -70 gr ağırlığındaki yumrulardır. Yumrular küçükse sap sayısı az, yumrular büyükse sap sayısı fazladır.

TOHUMLUĞUN DİKİME HAZIRLANMASI
Kullanılacak tohumlukların sertifikalı tohumluk olmasına ve tohumluk ambalajlarında mutlaka etiket bulunmasına dikkat edilmelidir. Dikimi yapılacak patates tohumlukları kesilerek dikilmemelidir.
Ön filizlendirme:  çıkışın hızlandırılması ve sağlıksız yumruların ortaya çıkarılması amacı ile yapılan bir yöntemdir. Dikimden 2 hafta evvel yumrular direk ışık almayan aydınlık bir yerde kasa veya çuvalda bekletilerek kalın filizler elde edilir. Süre çok uzatılmamalıdır.
İKLİM İSTEKLERİ
Patates serin iklim bitkisidir. Yumruların gelişme devresinde, düşük veya yüksek sıcaklık zararlı olur. 0 ºC'nin altındaki sıcaklıklar patateste öldürücü etki yapar. Yüksek sıcaklıklar patatesin  yumru teşekkülü oluşturmasını olumsuz yönde etkiler. Yumruların çimlenmesi için asgari toprak sıcaklığı (+) 8 ºC olmalıdır. Yetişme mevsimi boyunca 15-18 ºC derecelik bir sıcaklık ortalamasına ihtiyaç duyar. Bitkilerde yumru bağlama ve yumru gelişimi için optimum sıcaklık 18 ºC'dir.
TOPRAK İSTEKLERİ:
Patates bitkisinin kök sistemi zayıf derin profilli, havadar, kabarmış, hafif yapılı kumlu-tınlı süzek ve gevşek yapılı topraklarda iyi bir gelişim gösterir. Patates PH'sı 6-6,5 olan topraklarda yetiştirilmelidir. Ağır yapılı topraklarda stolon gelişimi az olur ve verimi düşürür. Patates yumrularında şekil bozukluklarına neden olur. Ağır bünyeli suyu tutan topraklar patates bitkisinde kök çürüklüklerine neden olur. Patates tuzluluğa çok hassas olan bir bitkidir, tuzlu topraklarda yetişmez.
TOPRAK HAZIRLIĞI:
Amaç:  Hızlı bir gelişme sağlamak için, tohumluk yumruların oldukça nemli, hafif ve gevşek yapılı  toprağa dikilmeleri gerekmektedir. Tohum yatağı aşırı gevşek yada çok kesekli olmamalı ve nemini kolay yitirmemelidir.
Yöntem: Toprak yapısı tava geldiğinde, pulluk ile derin sürüm (15-20 cm) yapılır. İlkbaharda dikimden 1 ay önce pullukla derin sürüm yapılarak, dikimden 10 gün önce kazayağı ile tırmık ve tapan çekilerek toprak dikime hazırlanır.
Dikim:  Dikim zamanı geldiğinde dikkat edilecek en önemli nokta toprak sıcaklığı ve toprağın tavıdır. Toprağın tavlı ve 10-12 ºC sıcaklıkta olması optimum dikim zamanıdır. Orta Anadolu için en uygun dikim zamanı don tehlikesinin atlatıldığı bir zaman olan Mayıs ayının ortalarıdır.
Tohum dikim derinliği 8-10 cm, sıra arası mesafe 70 cm, sıra üzeri mesafe 25-35 cm arası olmalıdır. dekara ortalama 4.500 adet tohum dikimi yapılmalıdır.Tohum büyüklüğüne bağlı olarak   300-350 kg /da tohum kullanılmalıdır. 
Gübreleme: Gübrelemede en önemli unsur toprak tahlilinin önceden yapılmasıdır. Patateste verilecek gübre miktarı toprak yapısına, iklim şartlarına, ekim sıklığına, tohumluk veya yemeklik yetiştiriciliğine göre değişir.


Kimyevi Ticari Gübre Formları ve Miktarları
Taban Gübresi Miktarı
15 - 15 - 15 100 KG
Amonyum Sülfat 50 KG
Üst gübresi Miktarı
Boğaz doldurma dönemi 20 kg üre veya 40 kg amonyum sülfat
Sulamalarla beraber 3 dozda 10'ar kg amonyum nitrat

PATATESTE BAKIM İŞLEMLERİ
Patates yumruları toprakta geliştiği için iyi bir bakım ister. İyi bir tarla hazırlığı ve zamanında dikim patatesin bakım işlemlerini kolaylaştırır.

Bakım işlemleri;

ÇAPALAMA VE BOĞAZ DOLDURMA
Toprak çıkıştan önce kaymak tabakası bağlamış ise tırmıkla kaymak tabakası kırılır. Yabancı otlar görüldükçe 1–2 kez çapa yapılır veya yabancı ot ilaçlarıyla mücadele yapılır. Bitkiler 20-25 cm olunca üst gübresi ile boğaz doldurma işlemi yapılmalıdır. Boğaz doldurma işleminde bitkilerin üstünün toprakla kapanmamasına dikkat edilmeli fakat patates bitkisinin dallarıyla toprak iyice temas edecek şekilde boğaz doldurma işlemi yapılmalıdır.

SULAMA
Patates tarımında karık usulü, yağmurlama ve damla sulama yöntemleri kullanılır. En uygun sulama şekli yağmurlama sulamadır. Sulama sıcaklığa, yağışa, toprak yapısına ve özelliğine göre değişmektedir. Orta Anadolu şartlarında ağır yapılı topraklarda 7–10 sefer, hafif yapılı topraklarda 12-15 sefer sulama yapılır. Birinci sulama boğaz doldurma işleminden sonra yapılmalıdır. Sonraki sulamalara toprak yapısına ve iklim şartlarına göre 7-10 gün ara ile devam edilmelidir.


PATATES HASTALIK VE ZARARLILARI
Patates Böceği:  Patates böceği larva zamanında bitkiyi yiyerek zarar verir hatta yok eder. İlaçlı mücadele ile iyi sonuç alınır. 
Virüs Hastalıkları:  Yaklaşık 25 virüs ile patateste hastalık belirtileri ortaya çıkar. Bunlardan en önemlileri X, Y, A ve Yaprak kıvırcık virüsleridir. Patateste verimi en çok düşüren hastalıktır. Yapraklarda ve boğum aralarında küçülme, gelişme geriliği ve setleşme ile erken kurumaya neden olur. İlaçlı mücadelesi yoktur. Hastalık tohumdan veya hastalıklı bitkilerden vektörler aracılığı ile yayılır.
Mikoplazma: Virüse benzer bir hastalıktır. Hastalıklı yumrular yumuşak bazen zincir şeklinde görülür. Bulaşık yumrular ya hiç filizlenmez yada ipliksi filizler ortaya çıkar. İlaçlı mücadelesi yoktur. Hastalık kaynağı olan yabancı otlarla mücadele yapılmalıdır.
Karabacak:  Bakteriyel bir hastalıktır. Bulaşık bitkiler sarı, bodur ve dik görünümlüdür. Daha sonra kök boğazı siyahlaşıp çürür ve bitki kurur. Bulaşma tohumla veya toprakla olur. Sulama suyu ile yayılır. Hastalıklı bitkinin tarladan uzaklaştırılması gerekir. İlaçla mücadelesi yoktur.
Adi Uyuz: Bakteriyel bir kabuk hastalığıdır. Yumrunun pazar değerini düşürür. Fazla asitik topraklarda kurak şartlardan daha fazla etkilenir. Temiz tohumluk kullanmak ile toprak asidini düşürmek ve sulama yapmak gibi önlemler alınır .
Tozlu Uyuz:  Mantari bir hastalıktır. Çıban veya siğil olarak adlandırılır. Çok nemli topraklarda görülür. İlk önce yumru da siğiller oluşur daha sonra koyulaşır ve patlar. Kabukta çukurlar oluşur. Hastalığın görüldüğü tarlalarda en az 5 yıl münavebe uygulanmalı, temiz tohumluk kullanılmalı ve iyi bir toprak drenajı sağlanmalıdır.
Mildiyö: Bütün dünyada yaygın bir fungus hastalığıdır. Nemli havalarda yaprak altlarında önce küf tabakası oluşturur. Yaprak uçlarında kuruma ile başlayıp ileri dönemlerde gövdede kahverengi lekeler oluşur. Yapraklar kuruyup saplar kırılmaya başlar. Sulama suyu ile yumrulara da geçer. Hasta yumruların yüzeyinde lekeler ve çürümeler görülür. Hastalık görülmeden koruyucu ilaçlama yapılmalıdır.
Rhizoctonia:  Çok yaygın bir mantar türüdür. Yumru üzerinde siyah lekeler oluşturmak suretiyle pazar değerini düşürür. Hastalık etmeni çıkış öncesi sürgünleri körelterek tarlada boşluklara neden olmaktadır. Kökte fermuar şeklinde kahverengi leke oluşturur. Ön filizlendirme yapılmalı ve soğuk topraklara ekim yapılmamalıdır.

ZİRAİ MÜCADELE

  • Yabancı ot mücadelesi: Patateslerde çıkış öncesi yada çıkış sonrası olmak üzere yabancı ot mücadelesi yapılır.
  • Çıkış Öncesi Mücadele: Dikimden 10 gün sonra yapılmalıdır.
  • Çıkış Sonrası Mücadele: Bitkiler 10 - 15 cm boya ulaştığı zaman yapılır.
  • Böcek mücadelesi: İstenirse dikimden önce yumru ilaçlaması şeklinde veya bitkilerin gelişme döneminde patates böceği larvalarının görüldüğünde yapılır.
  • Fungusit mücadelesi: Bitkiler sıra aralarını kapatmaya başladığında 1. ilaçlama 15 - 20 gün sonrada 2. ilaçlama yapılır. Gerek duyulursa yaprak gübreleriyle beraber bu ilaçlar uygulanabilir.

HASAT
Patateste hasat zamanını üretim amacı (turfanda, yemeklik, tohum) belirler. Bu zaman bitkinin yaprak ve saplarının kahverengileşip kuruduğu, stolonların ana bitkiden ayrıldığı, yumru kabuğunun sertleşip pişkinleştiği zamandır.
Hasatta dikkat edilmesi gereken unsurlar:

  • Kabuğun soyulmaması
  • Yumruların kesilmemesi
  • Yumruların fazla güneşe maruz kalmaması
  • Toprak yaş olmamalı
  • Tarlada mümkün oldukça az yumru bırakılması

DEPOLAMA :
Hasat edilen yumrular hemen pazara gönderilmeyecekse bir süre saklanmaları ve depolanmaları gerekmektedir. Depoların ışık almayan, havalandırması iyi,% 85 - 90 nem ve +5 ila + 8 ºC de olması gerekir. Depolama dökme veya çuvallı yapılabilir. İstifler M²,ye  800 - 1000 kg'ı geçmemelidir. İstiflerin altına ızgaralar yığınlar arasında hava kanalları bırakılmalıdır.

Diğer Ürün Gruplarımıza Göz Atın!

Uçtan Uca